GİB YENİ NESİL ÖKC

Türkiye’de 1 Nisan 2016 tarihi itibariyle yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara (ÖKC) kademeli geçiş başladı. Ancak yazar kasa ile POS cihazlarının özelliklerini bir arada sunan yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar (YN ÖKC) ile ilgili bir çok soru işareti de bulunuyor. Yeni nesil ÖKC nedir? Kimler için zorunlu? Nereden alınır? Yeni nesil ÖKC nasıl kullanılır? gibi sorulara cevap vermek için Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından “Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Rehberi” yayınlandı. Yeni nesil ödeme kaydedici cihazların temel fonksiyonel özellikleri, türleri ve kullanım esasları hakkında mükelleflerin bilgilendirilmesi amaçlayan Rehber’den ÖKC’lerle ilgili en çok merak edilen soruları ve cevaplarını 13 maddede bir araya getirdik.

1- Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz nedir?

YN ÖKC’ler; teknolojik gelişmeler çerçevesinde teknik özellikleri yeniden belirlenen Ödeme Kaydedici Cihazları ifade etmektedir. Yeni nesil cihazlar internet yoluyla Gelir İdaresi Başkanlığı’na güvenli şekilde veri aktarabilen ve iletişim kurabilen bilgisayar tabanlı cihazlardır.

2- Kaç tür yeni nesil ÖKC var?

Bünyesinde banka POS’u barındıran EFT-POS Özellikli ile bünyesinde banka POS’u barındırmayıp haricen POS cihazı bağlanabilen Basit/Bilgisayar Bağlantılı olmak üzere 2 türü var.

3- Yeni nesil ÖKC modelleri arasındaki temel farklar neler?

EFT-POS özellikli YN ÖKC’ler; bünyesinde banka POS’u da barındıran bütünleşik yazarkasalardır. Basit/bilgisayar bağlantılı YN ÖKC’ler ise; bünyesinde banka POS’u bulunmamakta olup mükelleflerin istemesi halinde haricen banka POS’u kablolu olarak bağlanabilmektedir. Bütün YN ÖKC’lerin ortak noktaları ise bilgisayar tabanlı olması ve internet yoluyla GİB Bilgi Sistemleri ile iletişim kurabilme özelliklerinin bulunmasıdır.

4- Kartlı satışı olmayanlar EFT-POS özellikli YN ÖKC kullanabilir mi?

Banka / kredi / yemek kartı vb. kartlarla satış yapmayan mükellefler; bünyesinde POS cihazı barındırmayan Basit / Bilgisayar Bağlantılı ÖKC cihazı kullanabilecekleri gibi, EFT-POS özelliği olan cihazlardan temin edip, ÖKC firması aracılığı ile POS özelliği kısmını kullanıma açtırmadan sadece yazarkasa özelliğini kullanabilirler. Mükelleflerin banka / kredi kartı ile tahsilat yapabilmesi için eskiden olduğu gibi YN ÖKC uygulamasında da Bankalar ile Üye İş Yeri Anlaşması yapması gerekmektedir.

5- Yeni nesil ÖKC nereden ve nasıl alınır?

YN ÖKC’ler kimlik ibraz edilmek suretiyle, yetkili ÖKC firmalarının satış bayilerinden alınır. Bayiler, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.gib.gov.tr internet adresinden alıcının mükellefiyet sorgulamasını yaptıktan sonra, sorgulama çıktısını müşteriye imzalatarak satış işlemini gerçekleştirir. Vergi mükellefiyeti bulunmayanların YN ÖKC satın alması mümkün değildir. “Mükellefler; YN ÖKC satın alma işlemleri sırasında satış bayilerinden cihazın kullanım şartları ve cihazın kullanımı nedeniyle katlanmak durumunda olacakları maliyetler hakkında kendilerinin bilgilendirilmesini talep etmelidirler.

6- Yeni nesil ÖKC kullanım esasları neler?

YN ÖKC’lerde satış isleminin cihazda başlatılıp cihazda sonlandırılması, günlük kapanış raporları bilgilerinin otomatik olarak Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi Sistemi (GIB BS)’ne iletilmiş olması esastır. Perakende mal ve hizmet satışlarında kullanılan ilgili harici yazılım ve donanımların ÖKC’ler ile eşleştirilerek birlikte çalışması esastır.

7- Alınan cihaz nasıl kullanıma açılır?

Bayiden alınan cihazın kullanıma açılması işlemini yetkili ÖKC firmalarının servisleri gerçekleştirir. Cihazı bayiden satın alan mükellefler, cihaz, ruhsatname ve fatura ile birlikte yetkili servise başvurur. Yetkili servis elemanları, GİB sistemi ile iletişime geçerek cihazın kaydını yapar ve kullanıma açar. Satın alınan cihazların kullanıma açılması, mecburiyetin başlama tarihinden önce olmalıdır.

8- Kimler yeni nesil ÖKC kullanmak zorunda?

3100 Sayılı Kanun’a göre eski nesil ÖKC kullanan veya kullanması gereken mükellefler aynı zamanda YN ÖKC kullanma mecburiyeti kapsamındadır. 3100 sayılı Kanun mevzuatına göre; birinci ve ikinci sınıf tüccarların fatura verilme zorunluluğu bulunmayan perakende mal ve hizmet satışlarında ödeme kaydedici cihaz kullanma mecburiyeti bulunmaktadır. Maliye Bakanlığınca Genel Tebliğler ile faaliyetlerinde ÖKC kullanım zorunluluğu bulunmadığı bildirilen mükelleflerin, YN ÖKC kullanma mecburiyeti bulunmamaktadır.

9- Kimlerin yeni nesil ÖKC kullanma zorunluluğu bulunmuyor?

3100 Sayılı Kanun kapsamına girmeyen; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar dışındaki mükellefler (Basit Usulde Vergilendirilen Ticari Kazanç Sahipleri, Serbest Meslek Erbabları, Zirai Kazanç Sahipleri, Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İradı Sahipleri, Diğer Kazanç ve Irat Sahipleri, Ücret geliri elde edenler), perakende mal ve hizmet satışı bulunmayan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar (Örneğin, toptancılar) ile Bakanlık’ça mecburiyet dışı bırakılanların YN ÖKC kullanma mecburiyetleri bulunmamaktadır. Basit Usul kapsamında olan mükellefler zorunlu olmamakla birlikte, istemeleri halinde YN ÖKC kullanabilirler.

10- Yeni nesil ÖKC kullanma mecburiyeti ne zaman başlayacak?

Yol kenarı otopark işletmeleri ile faaliyetlerinde seyyar banka POS’u kullananların EFT-POS özellikli ÖKC kullanma mecburiyetleri 01/10/2013 tarihinde başlamış bulunmakta. Bunlar dışında kalan ve 2014 ve öncesinde faaliyette bulunan mükelleflerin; 2014 yılı cirolarının durumuna göre yukarıda belirtilen tarihler itibariyle YN ÖKC kullanma mecburiyetleri başlayacak…

11- Yeni nesil ÖKC alımı için vergi dairesine gitmek gerekir mi?

YN ÖKC alımı, vergi dairesine kaydı, devri, hurdaya ayrılması vb. işlemler için vergi dairesine gitme zorunluluğu 25.12.2015 tarihinden itibaren kaldırıldı. YN ÖKC satın almak isteyen mükellefler satış bayilerinden cihazlarını satın aldıktan sonra yetkili ÖKC servisleri aracılığı ile cihazlarını kullanıma hazır hale getirebilecekler.

12- Yeni nesil ÖKC ile düzenlenecek belgeler neler?

Mükellefler YN ÖKC kullanmak suretiyle gerçekleştirdikleri: Nakit satışlarda, YN ÖKC satış fişi, Banka / kredi kartları ile yapılan satışlarda, banka slibini de ihtiva eden bütünleşik YN ÖKC satıs fişi, Fatura ile belgelendirilen satışlarda, yemek fişi/yemek kartı karsılığı verilen mal satışı ve hizmet ifalarında, mal teslimi veya hizmet ifasından önce ön tahsilat (avans) mahiyetinde alınan tutarların belgelendirilmesinde, otopark giriş işlemlerinde, Fatura tahsilatı işlemlerinde, YN ÖKC “Bilgi Fişleri Teknik Kılavuzu”nda belirtildiği sekilde YN ÖKC bilgi fişi, düzenleyerek müşterilerine verecekler.

13- Yeni nesil ÖKC’ler harici sistemlerle birlikte çalışabilir mi?

Mükellefler, perakende mal veya hizmet satışlarının gerçekleştirilmesinde kullandıkları satış uygulama yazılımlarını, banka POS cihazlarını, satış ve ödeme sistemleri ile barkod, karekod, terazi vb. çevre birimlerini YN ÖKC’ler ile eşleştirmek ve uyumlandırmak suretiyle kullanabilecekler. Söz konusu eşleştirme ve uyumlandırma işlemleri yetkili ÖKC servisleri aracılığıyla yapılacak.